تغذیه بهینه، رکن اساسی در صنعت دام و طیور محسوب شده و نقش تعیینکنندهای در سلامت، رشد، تولید و در نهایت، سودآوری واحدهای تولیدی ایفا مینماید. تامین نیازهای غذایی دام و طیور از طریق خوراک مناسب، نه تنها به ارتقاء سطح سلامت و کاهش بروز بیماریها کمک میکند، بلکه کیفیت محصولات نهایی نظیر شیر، گوشت و تخم مرغ را نیز به طور چشمگیری بهبود میبخشد. از این رو، شناخت انواع خوراک دام و طیور و نحوه انتخاب صحیح آنها، برای فعالان این عرصه از اهمیت ویژهای برخوردار است.
در این مقاله از گروه محمدیان، به بررسی جامع انواع خوراک مورد استفاده در تغذیه دام و طیور پرداخته و ملاحظات کلیدی در انتخاب و تهیه آنها مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.
چرا انواع خوراک دام و طیور اهمیت دارد؟
تغذیه مناسب با انواع خوراک دام و طیور، زیربنای توسعه پایدار در صنعت دام و طیور به شمار میرود و تاثیرات گستردهای بر جوانب مختلف این صنعت دارد.
تاثیر انواع خوراک دام و طیور بر سلامت و رشد
تامین نیازهای تغذیهای دام و طیور با استفاده از انواع خوراک دام و طیور متعادل و غنی از مواد مغذی ضروری، نقش حیاتی در حفظ سلامت و ارتقاء سطح ایمنی آنها ایفا مینماید. کمبود هر یک از عناصر غذایی مورد نیاز میتواند منجر به ضعف، اختلال در رشد، افزایش حساسیت به بیماریها و کاهش طول عمر گردد. لذا، ارائه خوراک با کیفیت و متناسب با سن و نوع دام یا طیور، برای دستیابی به رشد مطلوب و حفظ سلامت آنها امری ضروری است.
نقش انواع خوراک دام و طیور در کیفیت محصولات
کیفیت محصولات نهایی تولید شده در واحدهای دامداری و مرغداری، ارتباط مستقیمی با کیفیت انواع خوراک دام و طیور دارد. به عنوان مثال، ترکیب اسیدهای چرب در شیر و گوشت، میزان ویتامینها و مواد معدنی در تخم مرغ و طعم و بافت این محصولات، همگی تحت تاثیر نوع خوراک قرار دارند. بنابراین، استفاده از خوراک با کیفیت، نقش مهمی در تولید محصولات دامی و طیوری با ارزش غذایی بالا و مطلوبیت برای مصرفکنندگان ایفا مینماید.
ارتباط تغذیه با بهرهوری و سودآوری در دامداری و مرغداری
بهرهوری و سودآوری، از اهداف اصلی در واحدهای تولیدی دام و طیور محسوب میگردند. تغذیه مناسب با انواع خوراک دام و طیور، از طریق بهبود عملکرد تولیدی (افزایش تولید شیر، تخم مرغ و گوشت)، کاهش هزینههای درمانی و افزایش راندمان تبدیل خوراک به محصول، به طور مستقیم بر سودآوری این واحدها تاثیرگذار است. تامین نیازهای تغذیهای دام و طیور در مراحل مختلف زندگی و تولید، امکان دستیابی به حداکثر پتانسیل تولیدی و در نتیجه، افزایش سودآوری را فراهم میسازد.

دسته بندی اصلی انواع خوراک دام و طیور
انواع خوراک دام و طیور را میتوان بر اساس منبع، ترکیب و نقش تغذیهای آنها به دستههای اصلی تقسیم نمود. این دستهبندی به شناخت بهتر ویژگیها و کاربردهای هر نوع خوراک کمک میکند.
خوراک های متراکم (کنسانتره)
خوراکهای متراکم یا کنسانترهها، به گروهی از انواع خوراک دام و طیور اطلاق میگردد که دارای مقادیر بالای انرژی و مواد مغذی در واحد وزن بوده و معمولاً از غلات، دانههای روغنی، فرآوردههای جانبی صنایع غذایی و منابع پروتئینی تشکیل شدهاند. این خوراکها نقش مهمی در تامین نیازهای انرژی و مواد مغذی با تراکم بالا برای دام و طیور ایفا مینمایند.
الف) کنسانتره های پروتئینی
این دسته از کنسانترهها، منابع غنی از پروتئین بوده و برای تامین نیازهای رشد، ترمیم بافتها و تولید محصولات پروتئینی نظیر شیر و تخم مرغ ضروری میباشند. کنجاله سویا، کنجاله کلزا و پودر ماهی از جمله منابع رایج پروتئینی در این نوع کنسانترهها به شمار میروند.
ب) کنسانتره انرژی زا
کنسانترههای انرژیزا عمدتاً برای تامین انرژی مورد نیاز فعالیتهای حیاتی، رشد و تولید دام و طیور مورد استفاده قرار میگیرند. غلاتی همچون ذرت، جو و گندم، منابع اصلی انرژی در این نوع از انواع خوراک دام و طیور محسوب میشوند.
کنسانتره معدنی و ویتامینی
این کنسانترهها حاوی مواد معدنی ضروری (مانند کلسیم، فسفر و عناصر کمیاب) و ویتامینهای مورد نیاز برای حفظ سلامت، عملکرد صحیح سیستمهای بدن و پیشگیری از بروز کمبودهای تغذیهای در انواع خوراک دام و طیور میباشند.
خوراک های حجیم (علوفه)
خوراکهای حجیم یا علوفهها، بخش عمدهای از جیره غذایی دامهای نشخوارکننده را تشکیل داده و دارای حجم بالا و فیبر قابل توجهی میباشند. علوفهها به دلیل دارا بودن فیبر، نقش مهمی در حفظ سلامت دستگاه گوارش دامها ایفا مینمایند، اگرچه از نظر تراکم انرژی و مواد مغذی در مقایسه با کنسانترهها، معمولاً فقیرتر هستند.
الف) علوفه خشک (یونجه، کاه، شبدر خشک)
علوفههای خشک پس از برداشت و کاهش رطوبت تا سطح معین، به منظور نگهداری و استفاده در طولانی مدت برای انواع خوراک دام و طیور تهیه میگردند. یونجه به دلیل دارا بودن پروتئین و کلسیم بالا، از باارزشترین علوفههای خشک برای دامهای مختلف محسوب میشود. کاه نیز به عنوان منبع فیبر در جیره غذایی مورد استفاده قرار میگیرد.
ب) علوفه تر (سیلاژ، علف سبز)
علوفههای تر شامل علفهای تازه برداشت شده یا علوفههایی هستند که از طریق فرآیند سیلاژ (تخمیر در شرایط بیهوازی) حفظ و نگهداری میگردند. سیلاژ ذرت و سیلاژ یونجه از جمله علوفههای تر رایج در انواع خوراک دام و طیور به شمار میروند.
مکمل های غذایی دام و طیور
مکملهای غذایی موادی هستند که به منظور تامین کمبودهای احتمالی، بهبود عملکرد و ارتقاء سلامت دام و طیور به جیره غذایی آنها (انواع خوراک دام و طیور) افزوده میشوند.
الف) ویتامین ها و مواد معدنی
در مواردی که میزان ویتامینها و مواد معدنی موجود در خوراک اصلی کافی نباشد، از مکملهای حاوی این مواد مغذی برای تامین نیازهای دام و طیور استفاده میگردد.
ب) افزودنی های خوراکی (آنزیمها، پروبیوتیکها)
افزودنیهای خوراکی موادی هستند که به منظور بهبود قابلیت هضم خوراک، افزایش جذب مواد مغذی، تقویت سیستم ایمنی و بهبود فلور میکروبی دستگاه گوارش به جیره غذایی اضافه میشوند. آنزیمها به تجزیه ترکیبات پیچیده خوراک کمک کرده و پروبیوتیکها باکتریهای مفیدی هستند که تعادل میکروبی روده را بهبود میبخشند.
انواع خوراک دام بر اساس نوع دام
نیازهای تغذیهای دامها بسته به گونه، نژاد، سن، وضعیت فیزیولوژیکی (مانند آبستنی، شیردهی) و هدف از پرورش (تولید شیر، گوشت، پشم و غیره) به طور قابل توجهی متفاوت است. لذا، تنظیم جیره غذایی مناسب برای هر نوع دام، از اهمیت بالایی برخوردار میباشد.

خوراک گاو شیری و گوشتی
گاوها به عنوان یکی از مهمترین انواع دام، بسته به هدف از پرورش به دو دسته اصلی شیری و گوشتی تقسیم میشوند که هر کدام نیازهای تغذیهای خاص خود را با توجه به انواع خوراک دام و طیور دارند.
نیازهای تغذیه ای در مراحل مختلف رشد و تولید گاو
نیازهای تغذیهای گاو در طول چرخه زندگی آن دستخوش تغییرات میگردد.
- گوسالههای تازه متولد شده در ابتدا به آغوز و سپس شیر مادر یا جایگزین شیر نیاز دارند. با رشد آنها و تکامل دستگاه گوارش، به تدریج خوراکهای جامد نظیر علوفه با کیفیت و کنسانتره به جیره غذایی افزوده میشود.
- در گاوهای شیری، نیازهای تغذیهای در دورانهای مختلف از جمله دوره خشکی، اوایل شیردهی (با نیاز بالا به انرژی برای تولید شیر)، اواسط و اواخر شیردهی (با نیازهای متعادلتر) و همچنین دوره انتظار زایمان بعدی متفاوت است و جیره غذایی باید به دقت بر اساس مرحله تولید و میزان تولید شیر تنظیم گردد.
- در گاوهای گوشتی، هدف اصلی افزایش وزن و تولید گوشت با کیفیت است. لذا، در مراحل اولیه رشد، نیاز به خوراکی با پروتئین بالا برای عضلهسازی وجود دارد و در دوره پایانی پرواربندی، تمرکز بر تامین انرژی بالا برای افزایش وزن نهایی میباشد.
اجزای اصلی خوراک گاو (علوفه، کنسانتره، مکمل)
جیره غذایی گاو معمولاً ترکیبی از علوفه (به عنوان منبع فیبر و بخشی از انرژی و پروتئین)، کنسانتره (به عنوان منبع متراکم انرژی و پروتئین) و مکملهای معدنی و ویتامینی (برای تامین ریزمغذیهای ضروری) تشکیل میگردد. نوع و کیفیت علوفه (مانند یونجه، سیلاژ ذرت، علف خشک)، نوع و میزان کنسانتره (شامل غلات، کنجالههای روغنی و سایر منابع پروتئینی و انرژیزا) و نوع مکملهای مورد استفاده، بسته به نوع گاو و مرحله تولید آن تعیین میگردد.
خوراک گوسفند و بز
در ادمه انواع خوراک دام و طیور، گوسفند و بز نیز از جمله دامهای نشخوارکننده با اهمیت اقتصادی بالا هستند که نیازهای تغذیهای آنها با یکدیگر شباهتهایی داشته اما در برخی جنبهها نیز تفاوتهایی وجود دارد.
تفاوت تغذیه گوسفند و بز
اگرچه گوسفند و بز هر دو نشخوارکننده هستند، اما در عادات تغذیهای و توانایی هضم برخی خوراکها تفاوتهایی دارند. بزها معمولاً در انتخاب خوراک سختگیرتر بوده و تمایل بیشتری به مصرف علوفههای خشبی، برگ درختان و گیاهان مرتعی دارند. گوسفندان بیشتر علفچر بوده و تمایل به مصرف علوفههای نرمتر و چراگاههای با کیفیتتر نشان میدهند. این تفاوتها در انتخاب نوع علوفه و مکملهای مورد استفاده در جیره غذایی آنها تاثیرگذار است.
خوراک مناسب برای پرواربندی و تولید شیر در گوسفند و بز
در پرواربندی گوسفند و بز، هدف افزایش وزن با سرعت و بازده مناسب است. لذا، جیره غذایی در این دوره معمولاً شامل مقادیر کافی از کنسانترههای با کیفیت (به ویژه منابع انرژیزا و پروتئینی) در کنار علوفه مناسب میباشد. در دامهای شیرده (گوسفند و بز)، تامین انرژی و پروتئین کافی برای تولید شیر با کیفیت و کمیت مطلوب از اهمیت بالایی برخوردار است. جیره غذایی این دامها باید حاوی علوفه مرغوب (به ویژه یونجه) و کنسانترههای ویژه شیردهی باشد تا نیازهای تغذیهای آنها به طور کامل تامین گردد.
خوراک اسب
اسبها از نظر سیستم گوارشی با نشخوارکنندگان متفاوت بوده و دارای معده تکخانهای با روده بزرگ توسعه یافته هستند که امکان هضم فیبر را تا حدی فراهم میکند. تغذیه اسبها نیازمند توجه ویژه به تعادل بین علوفه و کنسانتره میباشد.
نقش علوفه و کنسانتره در تغذیه اسب
بخش عمدهای از جیره غذایی اسبهای بالغ و غیرفعال را علوفه با کیفیت (مانند یونجه، شبدر و انواع چمنهای مرتعی) تشکیل میدهد که علاوه بر تامین فیبر لازم برای سلامت دستگاه گوارش، بخشی از نیازهای انرژی و پروتئین آنها را نیز برآورده میسازد. کنسانترهها (شامل غلاتی نظیر جو، ذرت و سبوس گندم) به منظور تامین انرژی بیشتر برای اسبهای فعال، ورزشی، در حال رشد یا شیرده مورد استفاده قرار میگیرند. میزان و نوع کنسانتره باید با توجه به سطح فعالیت و وضعیت فیزیولوژیکی اسب تنظیم گردد.
مکمل های ضروری برای سلامت و عملکرد اسب
علاوه بر علوفه و کنسانتره، استفاده از مکملهای غذایی نیز در تغذیه اسبها حائز اهمیت است. مکملهای ویتامینی و معدنی میتوانند کمبودهای احتمالی در جیره غذایی را جبران نموده و به حفظ سلامت و بهبود عملکرد اسب کمک کنند. به عنوان مثال، بیوتین برای سلامت سم، الکترولیتها برای جبران کمبود ناشی از تعریق در اسبهای فعال و مکملهای حاوی اسیدهای چرب امگا-3 برای بهبود سلامت پوست و مو مورد استفاده قرار میگیرند.
انواع خوراک طیور بر اساس نوع و سن
نیازهای تغذیهای طیور به طور قابل توجهی تحت تاثیر گونه، نژاد، سن و مرحله تولید آنها قرار دارد. تنظیم جیره غذایی مناسب برای هر دسته از طیور، نقش حیاتی در رشد بهینه، سلامت و تولید اقتصادی آنها ایفا مینماید.
خوراک جوجه گوشتی
پرورش جوجههای گوشتی با هدف تولید سریع گوشت صورت میگیرد، لذا تامین نیازهای تغذیهای آنها با انواع خوراک دام و طیور، در مراحل مختلف رشد از اهمیت بسزایی برخوردار است. جیره غذایی جوجههای گوشتی در طول دوره پرورش معمولاً به سه مرحله اصلی تقسیم میگردد که هر مرحله دارای ترکیبات و ارزش غذایی متفاوتی است:
- دان استارتر (آغازین): این دان در چند هفته اول زندگی جوجهها (معمولاً از بدو تولد تا حدود 3-4 هفتگی) مورد استفاده قرار میگیرد. دان استارتر دارای سطح بالایی از پروتئین (برای رشد سریع بافتهای عضلانی) و انرژی متعادل میباشد و به صورت پودری یا کرامبل (ریزپلت) عرضه میگردد تا به راحتی توسط جوجههای کوچک مصرف شود.
- پیشدان (رشد): پس از دوره استارتر، جوجهها وارد مرحله رشد میشوند و دان پیشدان با سطح پروتئین و چربی متعادلتر و انرژی بیشتر در اختیار آنها قرار میگیرد. این دان معمولاً به صورت کرامبل یا پلت تولید میشود و هدف از آن، ادامه رشد عضلانی و افزایش وزن جوجهها میباشد.
- دان پایانی (پرواربندی): در هفتههای پایانی دوره پرورش (معمولاً از حدود 4-5 هفتگی تا زمان کشتار)، دان پایانی با سطح انرژی بالا و پروتئین کمتر به جوجهها داده میشود. هدف از این دان، افزایش نهایی وزن و بهبود کیفیت لاشه میباشد و معمولاً به صورت پلت عرضه میگردد.

ترکیبات اصلی دان جوجه گوشتی
ترکیبات اصلی دان جوجه گوشتی شامل منابع انرژی (عمدتاً ذرت)، منابع پروتئینی (عمدتاً کنجاله سویا)، روغن گیاهی (به عنوان منبع انرژی و بهبود کیفیت دان)، مکملهای ویتامینی و معدنی (برای تامین ریزمغذیهای ضروری) و برخی افزودنیهای خوراکی (مانند آنزیمها و کوکسیدیواستاتها) میباشد. نسبت این ترکیبات در مراحل مختلف رشد جوجهها تغییر میکند تا نیازهای تغذیهای آنها با انواع خوراک دام و طیور به بهترین نحو تامین گردد.
خوراک مرغ تخمگذار
انواع خوراک دام و طیور مناسب مرغهای تخمگذار برای تولید تخم مرغ با کیفیت بالا و در طولانی مدت از اهمیت ویژهای برخوردار است.
تغذیه دوران مختلف تخمگذاری
نیازهای تغذیهای مرغهای تخمگذار در طول دوره تخمگذاری ثابت نبوده و بسته به عواملی نظیر سن، نژاد، میزان تولید تخم مرغ و شرایط محیطی تغییر میکند. در دوران قبل از شروع تخمگذاری (پولتی)، تمرکز بر رشد مناسب و ذخیره مواد مغذی در بدن مرغ میباشد. پس از شروع تخمگذاری و در دوره اوج تولید، نیاز به انرژی، پروتئین و مواد معدنی (به ویژه کلسیم) به شدت افزایش مییابد. در اواخر دوره تخمگذاری، با کاهش میزان تولید، نیازهای تغذیهای نیز به تدریج کاهش مییابد. جیره غذایی مرغهای تخمگذار باید بر اساس این تغییرات تنظیم گردد.
اهمیت کلسیم و پروتئین در خوراک مرغ تخمگذار
کلسیم نقش حیاتی در تشکیل پوسته محکم و با کیفیت تخم مرغ دارد. کمبود کلسیم در جیره غذایی میتواند منجر به تولید تخم مرغهای با پوسته نازک و شکننده و همچنین کاهش میزان تولید شود. پروتئین نیز برای تولید زرده و سفیده تخم مرغ ضروری است و کمبود آن میتواند بر اندازه و کیفیت تخم مرغ تاثیر منفی بگذارد. لذا، جیره غذایی مرغهای تخمگذار باید حاوی مقادیر کافی از منابع کلسیم (مانند پودر صدف) و پروتئین با کیفیت باشد.
خوراک بوقلمون، اردک و غاز
تغذیه سایر انواع طیور نظیر بوقلمون، اردک و غاز نیز دارای ویژگیهای خاص خود بوده و با مرغهای گوشتی و تخمگذار تفاوتهایی دارد.
تفاوت تغذیه انواع طیور
در بررسی انواع خوراک دام و طیور باید بدانیم؛ بوقلمونها در مقایسه با مرغها، به ویژه در دوره جوجگی، نیاز بیشتری به پروتئین و برخی اسیدهای آمینه خاص دارند. اردکها و غازها به دلیل عادات تغذیهای و سیستم گوارشی متفاوت، ممکن است توانایی بیشتری در استفاده از علوفه سبز و برخی منابع غذایی غیرمتعارف داشته باشند. همچنین، نیازهای آنها به برخی ویتامینها و مواد معدنی نیز ممکن است با مرغها متفاوت باشد.
خوراک مناسب برای رشد و تولید در بوقلمون، اردک و غاز
جیره غذایی بوقلمونها در مراحل مختلف رشد (پیشآغازین، آغازین، رشد 1، رشد 2 و پایانی) با درصدهای متفاوتی از پروتئین، انرژی و سایر مواد مغذی تنظیم میگردد تا رشد بهینه و جلوگیری از بروز مشکلات پا و سایر ناهنجاریها تضمین شود. خوراک اردکها و غازها نیز بر اساس سن و مرحله تولید (جوجگی، رشد، تخمگذاری) فرموله شده و معمولاً شامل ترکیبی از غلات، کنجالهها، چربیها و مکملهای ویتامینی و معدنی میباشد. در تغذیه اردکها و غازها، توجه به تامین ویتامینهای گروه B و نیاسین به دلیل حساسیت بیشتر آنها به کمبود این ویتامینها حائز اهمیت است. همچنین، در صورت دسترسی به منابع علوفه سبز با کیفیت، میتوان از آن به عنوان بخشی از جیره غذایی این طیور استفاده نمود.

نکات مهم در انتخاب انواع خوراک دام و طیور
انتخاب و تهیه خوراک دام و طیور با کیفیت، از جمله عوامل کلیدی در حفظ سلامت و افزایش بهرهوری دام و طیور محسوب میگردد. در این راستا، توجه به نکات زیر ضروری است:
توجه به ترکیبات و ارزش غذایی خوراک
در هنگام انتخاب انواع خوراک دام و طیور، مطالعه دقیق برچسب محصول و آگاهی از ترکیبات و ارزش غذایی آن (شامل درصد پروتئین، چربی، فیبر، مواد معدنی و ویتامینها) حائز اهمیت است. خوراک باید متناسب با نیازهای تغذیهای دام یا طیور مورد نظر باشد.
اهمیت تازگی و عدم وجود آلودگی در خوراک
انواع خوراک دام و طیور باید تازه، فاقد هرگونه علائم کپکزدگی، بوی نامطبوع، حشرات و سایر آلودگیها باشد. خوراک آلوده میتواند منجر به بیماری و کاهش عملکرد دام و طیور گردد.
انتخاب خوراک متناسب با سن، نژاد و مرحله تولید دام و طیور
نیازهای تغذیهای دام و طیور در مراحل مختلف زندگی (نوزادی، رشد، بلوغ، تولید) و بر اساس نژاد آنها متفاوت است. لذا، انتخاب خوراک باید با در نظر گرفتن این عوامل صورت پذیرد.
خرید از مراکز معتبر و دارای مجوز
تهیه انواع خوراک دام و طیور از کارخانجات و مراکز فروش معتبر و دارای مجوز، اطمینان از کیفیت و اصالت محصول را به همراه خواهد داشت.
نگهداری صحیح انواع خوراک دام و طیور
نحوه نگهداری انواع خوراک دام و طیور پس از تهیه نیز در حفظ کیفیت و ارزش غذایی آن نقش بسزایی دارد. رعایت موارد زیر در انبارداری خوراک توصیه میگردد:
- شرایط مناسب انبارداری (دما، رطوبت، تهویه): انبار خوراک باید دارای دمای مناسب، رطوبت پایین و تهویه کافی باشد. رطوبت بالا و عدم تهویه مناسب میتواند منجر به رشد کپکها و کاهش کیفیت خوراک گردد.
- جلوگیری از ورود آفات و حشرات به انبار خوراک: باید از ورود آفات نظیر جوندگان و حشرات به انبار خوراک جلوگیری شود، زیرا این عوامل میتوانند باعث آلودگی و فساد خوراک گردند.
- مدت زمان نگهداری مجاز برای انواع خوراک: هر نوع خوراک دارای مدت زمان نگهداری مجاز مشخصی است. نگهداری خوراک به مدت طولانیتر از زمان مجاز میتواند منجر به کاهش ارزش غذایی و افزایش خطر آلودگی گردد.
راهکارهای مدیریت هزینههای خوراک
قیمت خوراک به عنوان یکی از اصلیترین هزینههای تولید در صنعت دام و طیور، تاثیر قابل توجهی بر سودآوری این بخش دارد. به منظور مدیریت هزینههای خوراک، استفاده از جیرههای غذایی بهینه، بهرهگیری از منابع غذایی بومی و کاهش ضایعات خوراک میتواند راهکارهای موثری باشد.
آینده تغذیه دام و طیور
صنعت تغذیه دام و طیور به طور مداوم در حال تحول و پیشرفت است و رویکردهای نوینی در این زمینه در حال ظهور میباشند.
استفاده از منابع غذایی جایگزین و پایدار
تحقیق و توسعه در زمینه استفاده از منابع غذایی جایگزین و پایدار نظیر حشرات، جلبکها و ضایعات کشاورزی فرآوری شده، از جمله رویکردهای نوین در تغذیه دام و طیور به شمار میرود.
نقش فناوری در بهبود کیفیت و مدیریت خوراک
استفاده از فناوریهای نوین در زمینه تولید، فرآوری و مدیریت خوراک، میتواند به بهبود کیفیت، افزایش بهرهوری و کاهش هزینهها در صنعت دام و طیور کمک نماید.
نتیجهگیری: انواع خوراک دام و طیور
در آخر، میتوان نتیجه گرفت که تغذیه اصولی و تامین نیازهای غذایی دام و طیور با استفاده از انواع خوراک دام و طیور با کیفیت و متناسب با نوع، سن و مرحله تولید آنها، نقش محوری در سلامت، رشد، تولید و سودآوری واحدهای دامداری و مرغداری ایفا مینماید. توجه به انتخاب، تهیه و نگهداری صحیح انواع خوراک دام و طیور، و همچنین آگاهی از رویکردهای نوین در این زمینه، برای دستیابی به موفقیت در این صنعت از اهمیت بسزایی برخوردار است.
آیا میتوان از ضایعات کشاورزی به عنوان خوراک دام استفاده کرد؟
بله، برخی از ضایعات کشاورزی نظیر کاه، سبوس گندم و تفاله چغندر قند پس از فرآوری مناسب میتوانند به عنوان بخشی از جیره غذایی دام مورد استفاده قرار گیرند. با این حال، باید به ارزش غذایی و احتمال وجود آلودگی در این ضایعات توجه نمود.
چگونه میتوان کیفیت انواع خوراک طیور خانگی را افزایش داد؟
برای افزایش کیفیت خوراک طیور خانگی، توصیه میگردد از ترکیبی متعادل از غلات (مانند ذرت و گندم)، منابع پروتئینی (مانند کنجاله سویا یا پودر ماهی به میزان محدود)، سبزیجات تازه و مکملهای ویتامینی و معدنی مخصوص طیور استفاده شود. همچنین، از دادن مواد غذایی فاسد و آلوده به طیور خودداری نمایید.
تفاوت بین کنسانتره و علوفه در چیست؟
تفاوت اصلی بین کنسانتره و علوفه در میزان تراکم مواد مغذی و فیبر آنها است. کنسانترهها دارای انرژی و مواد مغذی متراکم و فیبر کمتری هستند، در حالی که علوفهها حجم بیشتری دارند و دارای فیبر بالایی بوده اما از نظر انرژی و مواد مغذی متراکم، فقیرتر میباشند.
چه عواملی بر قیمت انواع خوراک دام و طیور تاثیر میگذارند؟
عوامل متعددی بر قیمت خوراک دام و طیور تاثیرگذار هستند که از جمله آنها میتوان به قیمت نهادههای اولیه (مانند ذرت، سویا و جو در بازارهای جهانی و داخلی)، هزینههای حمل و نقل، هزینههای تولید و فرآوری، میزان عرضه و تقاضا، سیاستهای دولتی و نرخ ارز اشاره نمود.